sekretariat@kancelaria-myszczyszyn.pl

+48 609 837 704

55-200 Oława

Kancelaria Radcy Prawnego
Małgorzata Myszczyszyn 
NIP: 912 166 64 35

W wyroku z  8 września 2022r Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, na pytania Sądu warszawskiego,  uznał, iż:

1. sąd krajowy może tylko w wyjątkowych okolicznościach sięgnąć po zastąpienie nieuczciwego warunku umownego przepisem prawa krajowego;  jest to dopuszczalne tylko, gdy „usunięcie tego nieuczciwego warunku umownego zobowiązywałoby ów sąd do unieważnienia danej umowy w całości, narażając tym samym  konsumenta na szczególnie szkodliwe skutki”; jeśli natomiast konsument zdaje sobie sprawę z konsekwencji unieważnienia umowy i wyraża na to zgodę (a tak zwykle bywa sformułowany pozew w sprawach „frankowych”), trudno jest mówić o szczególnie szkodliwych konsekwencjach. W konsekwencji dyrektywa nie zezwala na zastosowanie orzecznictwa krajowego, zgodnie z którym sąd krajowy może, po stwierdzeniu nieważności nieuczciwego warunku znajdującego się w umowie  konsumenckiej, które pociąga za sobą nieważność tej umowy w całości, zastąpić warunek umowny, którego nieważność została stwierdzona, przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym, nawet jeśli konsument sprzeciwia się takiemu rozwiązaniu; klauzuli przeliczeniowej nie można zastąpić więc kursem średnim NBP

2. Dyrektywa nie zezwala na zastąpienie nieważnego warunku umownego wykładnią sądową, ponieważ sądy krajowe są zobowiązane wyłącznie do zaniechania stosowania nieuczciwego warunku umownego, przy czym nie są one uprawnione do zmiany jego treści. Podobnie nie jest dopuszczalne „edytowanie” tylko elementu umowy o nieuczciwym charakterze – oznaczałoby bowiem wpływ na jego istotę

3. termin przedawnienia wiążący się z prawami konsumenta może być zgodny z prawem Unii tylko wtedy, gdy konsument miał możliwość poznania swoich praw przed rozpoczęciem biegu lub upływem tego terminu, a zatem bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z chwilą, gdy konsument dowiedział się o niedozwolonych klauzulach i przysługujących mu prawach . Tymczasem przeciwstawienie terminu przedawnienia żądaniu o charakterze restytucyjnym podniesionemu przez konsumenta w następstwie usunięcia nieuczciwego warunku, który to termin rozpoczyna bieg od dnia każdego świadczenia wykonanego przez tego konsumenta, nawet jeśli nie był on w stanie w tych datach samodzielnie dokonać oceny nieuczciwego charakteru warunku umownego, nie jest w stanie zapewnić temu konsumentowi skutecznej ochrony. Z powyższego wynika, że prawo Unii sprzeciwia się orzecznictwu krajowemu zezwalającemu na taką praktykę